| Adenokarsinom |
: |
Kalın bağırsak, meme, akciğer, pankreas gibi salgı üreten hücrelerde görülen kötü huylu tümör |
| Albümin |
: |
Kanın ph değerini ayarlayan ve kandaki maddelerin taşınmasını sağlayan yapışkan nitelikte bir protein |
| Alkali |
: |
PH (hidrojen potansiyeli) seviyesi 7'nin üzerinde, bazik nitelikte olan |
| Amboli (Emboli) |
: |
Kan damarları ile vücutta dolaşan bir pıhtının akciğer, beyin gibi bir organı tıkayıp kan dolaşımını bozması |
| Ampul |
: |
İçinde ilaç bulunan kapalı cam tüp |
| Andarteriyektomi |
: |
Kalpten organlara kan taşıyan damarlarda daralmaya sebep olan plakları çıkarmak için uygulanan cerrahi yöntem. Endarteroktomi |
| Andotelyal |
: |
Damarların iç yüzeyini oluşturan dokulardaki hücre tipi |
| Anjiyo |
: |
Genellikle kalbin içinde veya bağlı damarlarda tıkanıklığı tespit etmek amacıyla kana boyar madde verilip röntgen çekilmesine dayanan teşhis yöntemi |
| Anksiyete |
: |
Endişe, kaygıların çok yoğun ve kontrol edilemez olmasına dair psikolojik rahatsızlık |
| Antibadi |
: |
İnsan ve hayvanlarda, vücuda giren yabancı maddelere karşı geliştirilen bağışıklık sistemi proteini. Antikor |
| Antikoagülan |
: |
Kanın pıhtılaşmasını önleyen maddelerin genel adı |
| Apatik |
: |
Çevreye karşı aşırı ilgisiz, duyarsız ve tepkisiz olma durumu |
| Arter |
: |
Kalpten doku ve organlara kan taşıyan damarlar. Atardamar |
| Artrit |
: |
Eklem romatizması |
| Associeted Press |
: |
1846'da New York'da kurulmuş, Türkiye'nin de olduğu 100'den fazla ülkede bürosu bulunan, gazete, tv gibi kuruluşlara haber temin eden bir haber ajansı |
| Aterom |
: |
Atardamarların iç yüzeyine yakın bir katmanında sert ve donuk beyaz renkle kabartı şeklinde beliren akyuvar birikmesi |
| Atipik |
: |
Kanser tanısı koyacak ölçüde olmamakla birlikte normalin dışında özellik gösteren hücreler |
| Atrofi |
: |
Bir organın büzülüp küçülmesi veya erimesi |
| B tipi lenfosit |
: |
Lenfositlerin 3 alt tipinden biri olup tüm lenfositlerin ~%10 unu oluşturan bu hücreler, vücuda giren virüs, bakteri ve toksinleri kimyasallar ile işaretleyip patojenlere saldırmak için antikor ve proteinler üretir |
| Basil |
: |
Çomak biçiminde ince uzun olan bakteri tipi |
| Baypas |
: |
Kalbin kendisini besleyen (koroner) ve tıkalı durumdaki damarın yerine hasta vücudundan alınan bir damarın ilgili bölgeye eklenmesine dair cerrahi yöntem |
| Bazofil |
: |
Beyaz kan hücrelerinin koyu mavi renkte olup en az rastlanan, alerjik ve iltihabi durumlar ile damarda kanın pıhtılaşmasını önlemeye yarayan hücreler |
| Benadrly |
: |
Alerji ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan ve yan etki olarak uyuşturucu-uyku getirici etkisi olan bir ilaç |
| Bender testi |
: |
5~11 yaşta çocuklara, 9 farklı desen gösterip sırayla çizmesi istenerek uygulanan ve zeka geriliği, beyin fonksiyon kaybı vs. bulmayı amaçlayan zeka testi |
| Bilürobin (Bilirubin) |
: |
Kırmızı kan hücrelerinde (alyuvar-eritrosit) bulunan hemoglobinin 120 günlük ömrü sonunda ortaya çıkan ve safraya kahverengi-sarı rengini veren madde. Fazla oluşu karaciğer ve safra taşı rahatsızlıklarını işaret eder |
| Binet-Simon testi |
: |
Alfred Binet ve Theodore Simon tarafından hazırlanmış, üstün yetenekli veya zihinsel engelli çocukları tespit etmeyi amaçlayan, zorluk seviyesi giderek artan 30 sorudan ibaret bir zeka testi |
| Biteviye |
: |
Değişmeksizin, aynı biçimde tekrarlanan |
| Cornell Üniversitesi |
: |
ABD'nin doğusunda yer alan New York eyaletine bağlı İthaca kentinde göl kenarına 1865 yılında kurulmuş özel bir üniversite |
| Diplokok |
: |
Bölündükten sonra ayrılmayıp birbirine çift halinde bağlı kalmış kokus |
| Diseksiyon |
: |
İç yapısını incelemek amacıyla hayvan veya insan cesedini kesip açma |
| Dixi salva animam meam |
: |
Latince "vicdanım rahat" vb. anlamında cümle |
| Diyalektik |
: |
İddiaların ortaya konulması ile bir konuda ortak değer veya kanaat oluşturma |
| Dizleksiya |
: |
Beyin işlevindeki bozukluk sebebiyle yazılı kelimeleri kavrama ve tanıma yetisinin bozulması ile kendini gösteren okuma güçlüğü |
| Ekzantem |
: |
Bazı hastalıklarda ciltte görülen döküntü (kızarıklık) şeklindeki rahatsızlık |
| Enfarktüs |
: |
Bir organı besleyen bir atardamarın tıkanması sonucu gelişen doku ölümü |
| Enfüzyon (İnfizyon) |
: |
Sıvı haldeki ilacın doğrudan damar içine verilmesi, enjekte edilmesi |
| Enstitü |
: |
Bir üniversiteye bağlı ya da bağımsız olarak araştırma yapan ve bazı durumlarda öğretime de yer veren eğitim kurumu |
| Ensülin (İnsülin) |
: |
Pankreas tarafından salgılanan, kan şekeri düzeyini ayarlayan, birçok hücre için büyüme faktörü olarak görev yapan, protein yapılı bir hormon |
| Eozinofil |
: |
Kemik iliği tarafından üretilen ve vücudu parazit ve iltihaplara karşı koruyan bağışıklık sistemi beyaz kan (akyuvar) hücreleri |
| Epstein-barr |
: |
Lenf bezlerinin şişmesi, boğaz ağrısı, ateş gibi belirtileri olan, halk arasında "öpücük hastalığı" olarak bilinen bulaşıcı EBV virüsünün sebep olduğu hastalık |
| Ergot |
: |
Çavdar başağında görülen Çavdar Mahmuzu mantarı tanesi |
| Eş güdüm |
: |
Belli bir amaca ulaşmak için türlü işler arasında bağlantı, düzen ve uyum sağlama. Koordinasyon |
| Etiyolojik |
: |
~Hastalığa yol açan sebep ile ilgili. Neden bilimi ile ilgili |
| Fibrin |
: |
Kanın pıhtılaşması ve akışkanlığında rol oynayan lifli bir protein |
| Fibrosarkoma |
: |
Bağ dokularında gelişen kötü huylu tümör |
| Fibröz |
: |
Bağ lifi |
| Filaman (Flamen) |
: |
Çiçeklerde erkek üreme organının çiçeğe tutunmasını sağlayan kısmına sapçık ya da flamen, polenlerin üretildiği baş kısmına ise başçık ya da anter denir |
| Fisür |
: |
Çatlak |
| Fizyoloji |
: |
Canlıların hücre, doku ve organları ile bunların görevlerini nasıl yerine getirdiğinin inceleyen bilim dalı |
| Fizyopatolojik |
: |
Hastalıktan kaynaklanan ya da hastalığa yol açan fiziksel veya kimyasal işlev bozukluğu ile ilgili |
| Flebit |
: |
Genellikle bacaklardaki toplardamarların iltihaplanması durumu |
| Fungus |
: |
Mantar |
| Gaita |
: |
İnsan dışkısı |
| Gamet |
: |
Erkek veya dişi üreme hücresi |
| Gamma Globulin |
: |
Kanda bulunan ve bağışıklık için gerekli bir protein |
| Geriatrist |
: |
Yaşlanma sonucu oluşan sağlık sorunları ile ilgilenen tıp uzmanı |
| Gessel testi |
: |
3~6 yaş arası çocukların görsel hafıza, el-göz koordinasyonu, küçük kas becerilerini ölçen bir test. Farklı zorluktaki 9 farklı geometrik şeklin çizilmesi istenir |
| Göze |
: |
Hücre |
| Habis |
: |
Kötü |
| Hematoksilin |
: |
Bir ağaçtan elde edilen ve şüpheli hücrelerin mikroskop altında ayırt edilmesini sağlayan mavi renkli bir doğal boya |
| Hematopoetik |
: |
Kemik iliğinde bulunan, kan yapıcı kök hücreler |
| Hemoglobin |
: |
Dokulardan akciğere karbondioksit götürüp oradan aldığı oksijeni tekrar dokulara taşıyan, demir içeren ve kana kırmızı rengini veren protein |
| Hepatit |
: |
Karaciğerin genellikle virüs kaynaklı enfeksiyonlar nedeniyle iltihaplanması. Sarılık |
| Hidronije (Hidrojenize) |
: |
Bitkisel sıvı yağlara hidrojen katılması ve yüksek ısılara maruz bırakılması ile elde edilen katı haldeki margarin yağlar |
| Hiperkinezi |
: |
Kol, bacak, omuz, göz kapağı veya yüz kaslarının kendiliğinden anormal şekilde hareket etmesi, kasılması ile kendini belli eden beyin kaynaklı bir hastalık |
| Histamin |
: |
Mide ve tükürük salgıları artırma, bağırsak fonksiyonları, damar genişliklerini değiştirip tansiyonu düzenlenme ve alerjik reaksiyonlarda görev alan bir protein |
| Hodgkin (Hoçkin) |
: |
Bağışıklık sisteminin parçası olan lenf bezlerinde oluşan yayılmacı tümör |
| İnterferon |
: |
Hücrelerin bakteri, virüs, parazit ve urlara karşı oluşturdukları bir savunma maddesi |
| İntertisyel Sistit |
: |
Ağrılı mesane sendromu olarak bilinen ve idrar torbasında enfeksiyon belirtisi olmadan, mesane duvarının iltihaplanması ve tahriş olması durumu |
| İyonize |
: |
Proteinlere bağlanmadan serbestçe dolaşan |
| Kapçık |
: |
Tahıl tanesi kabuğu |
| Kapiller |
: |
Kılcal damar |
| Karakuşi |
: |
Keyfi olan, kanun, kural, mantık ölçülerine dayanmayan |
| Karanlık alan mikroskopisi |
: |
İncelenecek örneğin boyanmasına (öldürülmesine) gerek kalmayan, düşük maliyetli, örneklerin mikroskop altında karanlık bir arka planda parıldamasına dayanan mikroskopla inceleme tekniği |
| Kartel |
: |
Aynı alanda faaliyet gösteren işletmelerin biraraya gelerek belli bir ürünü tek elden üretmesi veya dağıtması durumu. Tekelleşme |
| Kiriş |
: |
Kasların uçlarında bulunan, kasları kemik ve organlara bağlayan beyazımsı bağ dokusu. Tendon |
| Kokküs (Kokus) |
: |
Küre şeklinde ve genellikle bakteri türünde olan mikroorganizma. Koksi, Koklar |
| Kolajen |
: |
Deri ve organlara esneklik veren, kemik, eklem, saç, tırnaklara sağlamlık kazandıran, doku ve organların bütünlüğünü sağlayan bağ dokusu proteini |
| Kolon |
: |
Toplam ~2 m.olan kalın bağırsağın rektumdan önceki kısmı |
| Konjenital |
: |
Doğuştan beri mevcut olan |
| Koroner |
: |
Kalbi çevreleyip besleyen damarlar |
| Kortizon |
: |
Bağışıklık sistemini baskılama, iltihap kurutucu, bazı kan hastalıkları vs. sebeplerle kullanılan ve şeker, protein ve yağ metabolizmasına etki eden hormon ilacı |
| Kreatinin Klirens |
: |
Kas hareketleri sonucu oluşup kana bırakılan organik atık "kreatinin" böbrekler vasıtasıyla kandan süzülür ve idrarla atılır. Böbrek fonksiyon testi amacıyla idrardaki kreatinin miktarı ölçümüne kreatinin klirens denir |
| Kuhlman |
: |
1876-1941 arası yaşamış, ABD'de ilk zeka testlerini geliştirmiş bilim insanı Frederick Kuhlmann |
| Kültür |
: |
Laboratuvar vs. uygun şartlarda bakteri vs. canlı bir varlığı üretme |
| Lenfosarkoma |
: |
Lenf düğümlerinde görülen kötü huylu tümör |
| Lenfosit |
: |
Bakteri, mantar, parazit gibi zararlıları ortadan kaldırmada görevli olan ve kemik iliğinde üretilen beyaz kan hücrelerinin (akyuvar) 5 farklı türünden biridir |
| Leo-Buerger |
: |
Özellikle sigara içenlerin kol ve bacaklarında görülen, küçük ve orta boyutta kan damarlarının iltihaplanıp tıkanmasına dair hastalık |
| Ligament |
: |
Kemikleri eklem noktalarında birbirine bağlayan sert yapıda doku |
| Lipit |
: |
Canlıların yapısında bulunan yağ |
| Lobi |
: |
Mec. Ortak çıkarları olan grupların temsilcilerinden oluşan topluluk |
| Lupus Eritematosiz |
: |
Genellikle 15~45 yaş arası ve çoğunlukla kadınlarda görülen, yüzde kelebek şeklinde kırmızılıklarla beliren, vücudun yapı taşlarından olan kolajene bağışıklık sisteminin saldırması ile oluşan rahatsızlık. Kelebek hastalığı |
| MD Anderson |
: |
ABD'nin güneyinde bulunan Teksas eyaletinin en büyük şehri olan Houston'da bulunan bir kanser tedavi merkezi |
| Medyal |
: |
Alt ve üst göz kapağının burna en yakın noktada birleştiği nokta |
| Melanoma |
: |
Deriye rengini veren melonisit adlı hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan kanser türü. Cilt kanseri |
| Merhale |
: |
Aşama, evre |
| Metastatik |
: |
Yapışıp katmanlaşmış |
| Miyelin |
: |
Sinir sistemi hücresi uzantılarının (akson) etrafını kılıf şeklinde saran ve uyarıların hızlı biçimde yapılmasını sağlayan yalıtkan yağ tabakası |
| Miyokart |
: |
Kalp kası |
| Miyokart Enfarktüs |
: |
Kalp krizi. Çoğunlukla damar tıkanıklığı sonucu kalp kasının bir kısmının ölmesi veya kalıcı hasara uğraması sonucu oluşur |
| Morfolojik |
: |
Yapısal, biçimsel |
| Mükopolisakkarit |
: |
Eklem yerlerindeki kayganlaştırıcı sıvıyı oluşturan organik madde |
| Nekroz |
: |
Doku ölümü |
| Neoplastik |
: |
Herhangi bir sınırlama veya sonlanma göstermeyen, kontrolsüz |
| Office of Technology Assesment |
: |
ABD'de 1972 yılında kurulmuş ve yeni gelişen bilim ve teknoloji uygulamalarının olumsuz olabilecek toplumsal ve çevresel etkilerini tespit ederek kamuoyunu aydınlatmak, olumlu seçenekler sunmak amacıyla kurulmuş bir kurum |
| Okzalik asit |
: |
Yeşil yapraklı sebzelerde bulunan, fazlası kalsiyum ve demir emilimini azaltıp böbrek taşına sebebiyet verebilen bir madde |
| Ortodoks |
: |
Geleneksel olarak radyasyon, cerrahi gibi yöntemlerin kullanıldığı günümüz tıbbı |
| Osteoporoz |
: |
Kemik erimesi |
| Otantik |
: |
Orijinal |
| Oynak |
: |
Eklem |
| Paratizm |
: |
Bir canlıya bağımlı olarak yaşayabilen ve üzerinde yaşadığı canlıya zarar verebilen organizmanın durumu. Asalaklık |
| Patoloji |
: |
Hasta durumdaki hücre, doku ve organlardaki yapısal ve işlevsel değişiklikleri araştırıp inceleyen tıp dalı |
| Peptik ülser |
: |
Midenin iç yüzeyinde ve ince bağırsağın üst kısmında çeşitli sebeplerden dolayı gelişen açık yaralara verilen isim |
| Peroksit |
: |
Birleşiminde çok oksijen bulunan oksit (oksijenle birleşmiş madde) |
| Platolit (Platelet) |
: |
Kemik iliğinden köken alan ve kümeleştiğinde pıhtı (tromboz) oluşturan kan hücreleri olan trombositlerin diğer adı |
| Plazmasitom |
: |
Bir çeşit bağışıklık sistemi hücresi olan plazma hücrelerinin kanserli hale gelmiş hali |
| Preparat |
: |
Önceden hazırlanarak eczanede bulundurulan ticari ilaç |
| Proliferatif |
: |
Hücrelerin hızlı ve aşırı şekilde çoğalıp artması |
| Prostoglandin |
: |
Kan basıncının ayarlanması, ağrı ve ateş oluşumu, doğumun uyarılması gibi işlevleri olan bir yağ asidi |
| Protis (Parotis) |
: |
Tükürük bezlerinin en büyüğü olan ve kulağın ön kısmında bulunan parotis'te görülen kanser türü |
| Protozoer (Protozoa) |
: |
Mikroskobik, tek hücreli olmasına rağmen çok hücreli canlılarda görülen yaşamsal işlevlerin bir çoğunu yapabilen canlılar |
| Psişik |
: |
Ruhsal |
| Rektum |
: |
Kalın bağırsağın son 15 cm.lik kısmı |
| Reynaud |
: |
Parmak, burun, kulak gibi kan dolaşımı zayıf organlarda genellikle soğuk havaya uzun süre maruziyet sonucu görülen ve morarma gibi belirtileri olan hastalık |
| Romatoid Artrit |
: |
Beyaz kan hücrelerinin kemikleri saran sinovyum zarına saldırıp burada iltihaba neden olması sonucu eklemlerde şişme, ağrı hassasiyet ile kendini belli eden İltihaplı romatizma hastalığı |
| Selim |
: |
Tehlikesiz, kötücül olmayan (ur veya hastalık) |
| Senatör |
: |
Üyeleri halk tarafından seçilen parlamento içinden yaş ve eğitimlerine göre seçilmiş alt meclis olan senato üyesi |
| Seröz |
: |
~Sıvı salgılayan |
| Serum Fizyolojik |
: |
Ağız yoluyla alınan suyun yetersiz olduğu ve damar yoluyla vücuda sıvı verilmesi gereken kusma, yanık, ishal vs.durumlarda kullanılan ve %0,9 tuz içeren su |
| Serum Kreatinin |
: |
Kas hareketleri sonucu oluşup kana bırakılan organik atık "kreatinin"in kandaki miktarının ölçümüne verilen ad |
| Sistit |
: |
İdrar torbası ve yolu enfeksiyonu |
| Sitomegalovirüs |
: |
İnsanlarda öldürücü enfeksiyona ve erken doğuma yol açan, organ/kan nakli, anneden bebeğe vs.yollarla bulaşan CMV virüsünün sebep olduğu hastalık |
| Sitotoksik |
: |
Hücrelerin yapı ve işleyişinde hasara veya hücre ölümüne sebep olan madde |
| Sistemik Sklerosiz |
: |
Bağ dokusunun (kolajen) aşırı artışına bağlı ciltte kalınlaşma, sertleşme ile akciğer, kalp, böbrek, sindirim sistemini de etkileyen bağışıklık sistemi hastalığı |
| Skleroderma |
: |
Sistemik Sklerosiz |
| Sklerotik |
: |
~Sertleşme ile ilgili |
| Sofistike |
: |
Karmaşık |
| Spazm |
: |
Kasların istemsiz olarak kasılması |
| Spor |
: |
Bazı tek hücreli, mantar, yosun vs.canlılarda döllenmeme olmaksızın çoğalabilen üreme hücreleri |
| T Hücreleri |
: |
Lenfositlerin 3 alt tipinden biri olup kemik iliğinde üretilen B tipi hücrelerin, göğüsteki Timüs adı verilen lenf bezine gidip burada olgunlaşması sonucu oluşan ve bağışıklık sisteminde görevli beyaz kan hücreleri |
| Tandinitis (Tendinit) |
: |
Kasları kemiklere bağlayan dokular olan tendonlarda (özellikle dirsek, omuz, bilek ve diz) görülen iltihap. Bursit |
| Tenis Dirseği |
: |
Aşırı ya da ani zorlama neticesinde dirsekteki tendonlarda (kası kemiğe bağlayan dokular) küçük yırtık oluşması durumu |
| Therman-Merril testi |
: |
Amerikalı psikologlar Lewis Madison Terman ve Maud Amanda Merril tarafından sayısal, sözel ve görsel yeteneği ölçmek için Binet-Simon-testinin geliştirilmesi için 1916'da hazırlanan ve zamanla revizyona giden bir zeka testi |
| Timosit |
: |
Boyun altı bezi (timüs) içinde oluşan olgunlaşmamış lenfositlere (beyaz kan hücresi türü) verilen isim |
| Toxoplasmosis |
: |
Daha çok kedi dışkısında görülen, çiğ ya da az pişmiş hayvan eti ile de bulaşabilen, hamilelerde düşük veya anormal doğum gibi etkileri olan Gondii isimli parazitin sebep olduğu hastalık |
| Trahom |
: |
Kirli el ve sineklerle yayılan, sonu körlüğe kadar giden, göz kapaklarının iç kısmının enfeksiyonuna dair bulaşıcı, bakteriyel bir hastalık |
| United Press İnternational |
: |
1907 yılında kurulmuş ve merkezi ABD Washington'da bulunan bir haber ajansı |
| Vasat |
: |
Ortam |
| Vazokonstrüktör |
: |
Damarları büzüp daraltarak ilaç veya anestezik maddenin emilim hızını azaltıp etkisini artırmaya yarayan maddeler |
| Vics (wisc-r) testi |
: |
6~16 yaş arası bireylere uygulanan, sözel (benzerlikler, aritmetik, sözcük dağarcığı, yargılama...), performans (resim tamamlama-düzenleme, küpten desen oluşturma, labirentden kurtulma...) sınavlardan oluşan bir zeka testi |
| Vinterize |
: |
Ayçiçek, mısır ve pamuk yağlarında 10°C altı ısıda donarak bulanıklığa sebep olan maddelerin santrifüj (merkezkaç kuvveti ile çökertip ayrıştırma) işlemi |
| Viral |
: |
Virüslerle ilgili |
| Vizyomanüel |
: |
? (s.78) |
| Yazın |
: |
Olay, düşünce ve duyguların dil aracılığı ile sözlü veya yazılı biçimlendirilmesi sanatı |
| Yükseltgenme |
: |
Oksijenle birleşerek oksit (oksijenle birleşmiş madde) duruma gelme |
| Zigot |
: |
Erkek ve dişi üreme hücresinin birleşmesiyle oluşan döllenmiş hücre |
