Bitki Zekası
★★★☆☆
Yazar : Stefano Mancuso & Alessandra Viola
Yayınevi : Yeni İnsan
Türkçesi : Almıla Çiftçi
| Adriyatik | : | Akdeniz'in, İtalya'nın doğusunda kalan körfez (girinti) şeklindeki bölümü |
| Alg | : | Su yosunu |
| Algoritma | : | Bilinmezi çözmede kullanılan verimli yolun aşamaları |
| American Naturalist | : | İlk defa 1867 yılında yayınlanmış, ekoloji, evrim ve biyoloji alanlarında araştırmaları kapsayan, akademik düzeyde aylık bir dergi |
| Analog | : | Benzer |
| Andaç | : | Bir olayı hatırlatan nesne |
| Angiosperm | : | Bir kılıf içersinde tohum üreten "çiçekli bitkiler" |
| Anter | : | Bitkilerde çiçek tozu keselerinin olduğu ve polenlerin oluştuğu çiçek erkek organının baş kısmı |
| Arabidopsis Thaliana | : | Su ve ışık dışında ihtiyacı olmayan, 30 cm.e kadar büyüyebilen, beyaz çiçekler açan, ılıman bölgelere özgü, gen yapısı çözümlenmiş ilk bitki |
| Arter | : | Kalpten doku ve organlara kan taşıyan damarlar. Atardamar |
| Arum Paraestilum | : | Anavatanı doğu Akdeniz olan, siyaha yakın koyu mor renkte çiçek açan, ~25 cm. boya ulaşabilen otsu bir bitki |
| Baki | : | Bir şeyden geriye kalan |
| Betimlemek | : | Bir nesnenin, kendine özgü niteliklerini tam ve açık bir biçimde söz veya yazı ile anlatmak |
| Biyosfer | : | Dünyanın, solunabilir hava, toprak veya su içerip yaşam barındıran kısmına verilen isim |
| Blumenau | : | Blumenau, Brezilya'nın güneyindeki Santa (Sta.) Catharina eyaletine bağlı, Atlas Okyanusu'na kıyısı olan bir şehirdir |
| Bose | : | 1894-1974 arası yaşamış, Einstein ile birlikte atom fiziğine katkılarda bulunmuş, Hint matematikçi ve fizikçi Satyendra Nath Bose |
| Büyük İskender | : | MÖ. 356-323 arası yaşamış, girdiği bütün savaşları kazanmış, Pers İmparatorluğu'nu yıkmış, Mısır'dan Hindistan'a kadar olan toprakları fethetmiş Makedon kralı |
| Cassia Chamaecrista | : | Sinameki (Cassia) bitkisinin sarı çiçekler açan bir türü |
| Çelik,-ği | : | Kısa kesilmiş dal |
| Demokritus | : | MÖ. 460-370 arası yaşamış, maddenin en küçük yapı taşının atom olduğu tezi ile koni, küre hacmi ve astronomi ile ilgili öncü çalışmaların sahibi Yunan filozof |
| Deskripsiyon | : | Tanımlama, tarif etme |
| Diabrotica | : | Mısır Kök Kurdu olarak bilinen, güney Amerika'dan dünyaya yayılmış, mısırın haricinde soya, buğday, baklagiller, lahanaya da etki eden tarım zararlısı uçucu böcek |
| DNA | : | Canlıların genetik bilgi (enzimler, dokular, organlar, hücreler vs.) ve fiziksel özelliklerinin saklandığı hücre parçası moleküller |
| Dogma | : | Doğruluğu sınanmadan benimsenen bir öğretinin temeli yapılan |
| Egzotik | : | Uzak, yabancı ülkelerle ilgili |
| Engizisyon | : | Ortaçağda (MS. 500-1500) Katoliklerde katı din inançlarına karşı gelenleri cezalandırmak için kurulan kilise mahkemesi |
| Enstitü | : | Bir üniversiteye bağlı ya da bağımsız olarak araştırma yapan ve bazı durumlarda öğretime de yer veren eğitim kurumu |
| Entomolog | : | Böcekleri inceleyen bilim entomoloji ile uğraşan uzman kişi |
| Epidermal | : | ~Dış yüzeyi oluşturan |
| Etimolojik | : | Bir dildeki kelimelerin ne zaman ortaya çıktığı, nereden geldiği, hangi evrelerden geçtiğini, biçim ve anlam tarihini araştıran bilim dalı etimoloji ile ilgili |
| Expo | : | Uluslararası nitelikte sergi veya fuar |
| Farazi | : | Bir varsayıma dayanan |
| Fechner | : | 1801-1887 arası yaşamış, uyaranlar ve canlının algısı arasındaki ilişkiyi ölçülebilir sayısal büyüklük açısından incelemiş Alman psikolog ve fizikçi Gustav Fechner |
| Fenomen | : | Olay |
| Feromon | : | Hormon taşıyan anlamına gelen ve aynı türün üyeleri arasındaki sosyal ilişkileri düzenleyen kimyasal maddelerin adı |
| Fertilizasyon | : | Dölllenme |
| Fitodinamik | : | ~Işığa bağlı olarak gerçekleşen |
| Fitoremediasyon | : | Çevredeki kirletici maddelerin toksik etkilerini azaltmak için bitkilerin ve toprak mikroplarının kullanılması |
| Fizyoloji | : | Canlıların hücre, doku ve organları ile bunların görevlerini nasıl yerine getirdiğinin inceleyen bilim dalı |
| Folklor | : | Bir ülke halkının kültür, gelenek, inanç, mutfak, müzik, oyun, halk hekimliği vs. olguları ve bunların değişimi ile sonuçlarını inceleyen bilim dalı. Halk bilimi |
| Galileo | : | 1564-1642 arası yaşamış İtalyan fizikçi, filozof, matematikçi ve gök bilimci |
| Gekko | : | Bir tür kertenkele |
| Gentleman companion | : | "Beyefendi bir arkadaş" anlamında İngilizce söz dizisi |
| Geosentrik | : | Dünyanın sabit olup güneş ve diğer gezegenlerin dünyanın etrafında döndüğüne inanılan ve 16. yy.sonuna kadar süren dönem |
| Grande Dizionario Hoepli | : | 1870 yılında İsviçreli kitapçı Ulrico Hoepli tarafından kurulan Milano merkezli bir İtalyan yayınevi ve kitapçı şirketi Hoepli'nin büyük sözlüğü |
| Gravitropizma | : | Bitkinin yerçekimi algılayıp her durumda köklerin aşağı (pozitif), gövdenin ise yukarı (negatif) doğru büyümesi |
| Habitat | : | Doğal yaşam ortamı |
| Havale | : | Genellikle çocuklarda görülen, ateşli veya ateşsiz olan çırpınma nöbetleri |
| Herbaryum | : | Bitki örneklerinin preslenerek kurutulduğu ve kartonlara yapıştırılıp saklandığı yer |
| Hezeyan | : | Bir hastalığın etkisiyle anlamsız, tutarsız sözler söylemek |
| Himenoptera | : | Saydam ve zar yapıda kanatları olan arı ile bazı sinek ve karınca türlerini kapsayan "zar kanatlı" böcek türleri |
| Hipoglisemi | : | Kan şekeri düzeyinin ~60 mg/dl 'den aşağı değerlere düşmesi durumu |
| Hipotez | : | Deneylerle henüz yeter derecede doğrulanmamış ancak doğrulanacağı umulan teorik düşünce |
| HMS Beagle | : | Charles Darwin'in 1831-1836 arası İngiltere'den başlayıp batı yönünde ilerleyerek tekrar İngiltere'ye döndüğü ve evrim teorisini temellerini oluşturduğu İngiliz donanma gemisi |
| Iowa | : | ABD'de bir eyalet |
| İnorganik | : | Cansız |
| İnsektisit | : | Tarım, ev içi ve endüstride böceklerle mücadele amacıyla kullanılan ilaçların genel adı |
| Karyofilen | : | Karanfil, biberiye, karabiber, şerbetçiotu ve esrarda bulunan baharatlı nitelikte aromatik bir bileşik |
| Katip | : | Haberleşme ve yazışmadan sorumlu görevli |
| Kitabı Mukaddes | : | Tevrat, Zebur (Eski Ahit) ve İncil'i (Yeni Ahit) barındıran kutsal kitap |
| Kodeks | : | Tedavi edici etkisi kanıtlanan ilaçların formülleri, miktar tayinlerini, saklama koşullarını vs. içeren, resmi kuruluşça onaylı başvuru kaynağı |
| Kolektif | : | Birçok kimse veya nesnenin bir araya gelmesi ile oluşan |
| Kombinatoryal Optimizasyon | : | İfade edilmesi kolay fakat çözülmesi çok zor olan problemler.Örneğin "gezgin satıcı problemi" : Şehirler arası mesafelerin bilindiği n adet şehrin her birine yalnız bir kez uğramak şartıyla, başlangıç noktasına geri dönülmesi esasına dayalı, tur boyunca kat edilen toplam yolun en kısa olduğu şehir sıralamasının (optimal rota) bulunması |
| Konkav | : | Yüzeyi çukur biçiminde olan. İçbükey |
| Kopernik | : | 1473-1543 arası yaşamış, güneşin sabit olup dünya ve diğer tüm gezegenlerin güneş etrafında döndüğünü keşfeden matematik ve astronomi uzmanı bilim adamı Polonyalı Nicolaus Copernicus |
| Kosmos | : | 1875 yılında kurulmuş olan Polonya Kopernik Doğa Bilimleri Derneği'nin yayınladığı bir dergi |
| Kuram | : | Bir bilime temel olan kurallar ve yasalar |
| Kuratör | : | Müze, galeri, arşiv veya kütüphane düzenleyici/yöneticisi |
| Lateral | : | ~Ana gövdeden filizlenen küçük dalın ucunda değil yan tarafında bulunan |
| Liguria | : | İtalya'yı oluşturan 20 yarı bağımsız bölgeden biri olup ülkenin kuzeybatısındaki aynı isimdeki deniz kıyısında yer almaktadır. Merkezi Cenova şehridir |
| Linne | : | 1707-1778 arası yaşamış, canlıların modern sınıflandırma sisteminin yaratıcısı, bitki ve hayvan bilimci İsveçli doktor Carl Linnaeus |
| Manipülatör | : | Kendi amacı doğrultusunda, fark ettirmeden yönlendiren ve etkileyen kimse veya şey |
| Market kuralları | : | Kendini tanıtma, rekabeti ciddiye alma, gelen taleplere aynı hızda cevap verme, hedef kitle memnuniyeti vs. kurallar |
| Metaforik | : | Bir kelime veya kavramı kabul edilenin dışında başka anlamlara gelecek biçimde mecazen kullanma |
| Michael Pollen | : | 1955 doğumlu, gıda, beslenme ve çevre konularında çalışmalar yapan ABD'li gazeteci, yazar ve profesör |
| Mitokondri | : | Hücrede enerji üretiminden sorumlu kısım |
| Montalcino | : | İtalya'nın Floransa kentinin ~100 km güneyinde küçük bir yerleşim merkezi |
| Montpelier | : | Fransa'nın güneyinde Akdeniz'e kıyısı olan bir şehir ve şehirdeki 1220 yılında kurulmuş kamu üniversitesinin adı |
| Mormodes Ignea | : | Bir Orkide türü |
| Münezzeh | : | Uzak |
| Nematod | : | Solucan |
| Nephentes Rajah | : | Etçil bir bitki türü olan su ibriğigillerin (Nephenthes) güneydoğu Asya'da bulunan Malezya ve Borneo adasına özgü bir türü |
| New Yorker | : | ABD'de 1925 yılında yayın hayatına başlamış, röportaj, deneme, karikatür, hiciv ve şiirlerin yer aldığı haftalık bir dergi |
| Nispi | : | Varlığı başka bir şeyin varlığına bağlı olan. Göreceli |
| Organel | : | Hücre çekirdeği ve zarı arasındaki boşluğu dolduran sıvıda bulunan ve her birinin ayrı görevi olan yapılar |
| Otarşik | : | Kendi kendine yeterli olma hali ile ilgili |
| Ökaryot | : | Hücre yapısı, çekirdek, organel ve hücre zarından oluşan, su yosunu ve bakteri haricinde diğer canlıların (bitki, mantar, hayvan veya insan) hücre tipi |
| Özerklik | : | Bir kişi veya topluluğun kendi yasalarını kendi belirlemesi |
| Özgecil | : | Kişisel yarar gözetmeksizin her pahasına başkasına yararlı olmaya çalışma durumu |
| Pandanus | : | Meyvesi ananasa benzeyen, kama şeklinde kalın ve sivri yaprakları olan, çoğu türü Madagaskar ve Malezya'da yetişen bir ılıman bölge bitkisi |
| Parametre | : | Değişken |
| Patojen | : | Hastalık oluşturan |
| Perifer | : | ~Çevre birimler. Beyin ve omurilik dışında kalan organlar ve sinir sistemi |
| Petal | : | Çiçeği çevreleyen kırmızı, sarı, mavi, pembe vs. renklerdeki yapraklar |
| Petonya | : | Yaz ve sonbaharda boyunca açan çiçekleri iri ve borazan şeklinde, pembe, mor, kırmızı, beyaz renklerde olabilen bir süs bitki |
| Pinnat | : | Bitki sapının her iki tarafında sap eksenine dik olarak yerleşmiş, simetrik ve sıralı yapraklar |
| Plantago | : | Bitkisel ilaç (balgam söktürücü, kanama durdurucu, böcek ısırıklarına iyi gelen, enfeksiyon önleyici vs.) yapımında kullanılan Sinirotu bitkisi |
| Polifenol | : | Bitkilerde bulunan, renklenmeden sorumlu, vücut için antioksidan (toksinleri atan) etkili bir kimyasal madde |
| Portföy | : | Bir kişi veya kuruluşun servetini tutma ve değerlendirme yöntemlerinin (şirket, nakit, hisse senedi, döviz, altın, gayrimenkul vs.) tamamı |
| Prototip | : | Model, örnek |
| Protozoa | : | Tek hücreli canlılar |
| Psikotropik | : | Merkezi sinir sistemini etkileyen, ruh hali, davranışlar ve bilinçte geçici değişikliklere neden olan nitelikte |
| Radikula | : | Bitki tohumunun çimlenme sürecinde çıkan ilk kök bölümü |
| Rafine | : | Mec. Hassas |
| Reseptör | : | ~Algılayıcı |
| Robert FitzRoy | : | 1805-1865 arası yaşamış, Hms Beagle isimli gemi ile 2 kere dünya turu yapmış, hava tahmin biliminin kurucusu, İngiliz donanma Amirali ve Meteorolog |
| Rönesans | : | 15.yy.da İtalya ve sonrasında Avrupa'da insan sevgisi ile ortaya çıkıp gelişen bilim ve sanat akımı |
| Sabatini Coletti | : | Dilbilimci Francesco Sabatini ve yazar Vittorio Coletti tarafından ilk kez 1997 de yayınlanmış İtalyanca bir sözlük |
| Sarmaşan | : | Yakınındaki başka bitkilere veya başka şeylere sarılıp yükselen, otsu ya da odunsu bitki |
| Sav | : | İddia,tez |
| Selüloz | : | Bitkilerde hücre yapısının büyük bölümünü oluşturan, kağıt, yapay ipek yapımında kullanılan bir karbonhidrat |
| Sil | : | Hücre yüzeyinde bulunan ve İleri-geri hareket ederek hücrenin hareketini sağlayan uzantılar |
| Simbiyosiz | : | ~Simbiyotik |
| Simbiyotik | : | Birbirine muhtaç ve karşılıklı faydalanımcı yaşam |
| Soğurmak | : | Bir maddeyi içine çekmek, emmek, absorbe etmek |
| Solanum Rostratum | : | ABD ve Meksika kökenli, 1 m.boya ulaşabilen, sarı çiçekler açan bir tür İt Üzümü (Solanum) bitkisi |
| Söz dizimsel | : | Cümle kurma kurallları ile ilgili |
| Sülük | : | Asma dallarının çevreye tutunmasını sağlayan sarmal uzantıları. Tendril, asma bıyığı |
| Sürgün | : | Bitkinin yeni çıkan filizleri |
| Şaman | : | Gelecekten haber verme, büyü yapma, ruhlarla iletişim kurarak hastalıkları iyileştirdiğine inanılan din adamı |
| Tendril | : | Asma dallarının çevreye tutunmasını sağlayan sarmal uzantıları. Sülük |
| Teoloji | : | Tanrı bilimi |
| Tepi | : | ~Güçlü istek |
| Tropik | : | Ekvatora paralel olacak şekilde kuzeyde Yengeç Dönencesi, güneyde ise Oğlak Dönencesi arasında kalan "ılıman bölge" |
| Tu Bişvat | : | Yahudilerin her yıl Ocak ayının son günlerinde kutladıkları, ağaçların hayat bulmaya başladığı ve yeni fidanların dikildiği geleneksel ağaç bayramı |
| Uppsala | : | İsveç'in 4. büyük kenti olup başkent Stockholm'un 70 km. kuzeyinde yer almaktadır |
| Vejetatif | : | Bitkilerin gelişim ve beslenmesi ile ilgili 2) Bitkinin gövde ve kökleri |
| Vuku bulmak | : | Olmak, meydana gelmek |
| Ying ve Yang | : | ☯ Evrenin zıt kavramlardan (gece-gündüz, yaşam-ölüm, neşe-acı vs.) oluştuğu, bunların birbirinin tamamlayıcısı ve mevcudiyet sebebi olduğuna dair Çin felsefesi |