Everest'te İlk Türk
★★★★☆
Yazar : Nasuh Mahruki
Yayınevi : Yapı Kredi Yayınları
| Abdal | : | ~Manevi ilkelerine bağlı, alçak gönüllü gezgin |
| Abruzzi | : | İtalya'nın orta kısmında yer alan ve 2019 itibariyle 1,3 milyon nüfusa sahip bir yerleşim |
| Aconcagua | : | Arjantin'de bulunan, 6963 m. yükseklik ile Güney Amerika'nın en yüksek dağı |
| Adagia | : | Erasmus'un Yunan ve Latin kökenli atasözleri, özdeyişler ve deyimleri açıklamalarıyla birlikte yayımlandığı, 818 madde ile başlayıp ölümüne kadar 4151 maddeye çıkan seçki eseri |
| Aklimatize | : | Vücudun yüksek irtifaya alışma süreci |
| Alpin Stili | : | Hafifliğin ve hızın ön plana çıktığı, teknik tırmanış içeren, ara kamp noktalarını olmadığı dağ tırmanış stili |
| Anıştırma | : | Anlatılmak istenen şeyi söz arasında imalı olarak belli etme |
| Anorak | : | Su geçirmeyen kumaştan yapılmış, genellikle başlıklı bir tür spor mont |
| Appalachian | : | Kuzey Amerka'da bulunan ve 2037 m. max. irtifaya sahip sıradağ. Apalaş |
| Appalaşlar | : | Bknz. Appalachian |
| Aristoteles | : | Platon'un öğrencisi, Aristo olarak bilinen, MÖ 384-322 arası yaşamış, fizik, biyoloji, astronomi, etik, psikoloji, siyaset alanlarında eserleri olan Yunan filozof |
| Ascetic | : | "Çileci" anlamında İngilizce kelime |
| Badehşan | : | Afganistan'ın kuzeydoğu ucunda bulunan bir şehir. Nüfusu 2006 itibariyle 823.000'dir |
| Beşir Fuat | : | 1852-1887 arası yaşamış, asker, çevirmen, gazeteci ve fikir adamı. Bilim, felsefe, edebiyat eleştirisi, biyografi alanlarında eserler vermiştir |
| Bivak | : | Asker, gezgin, dağcı vb. kişilerin dinlenme veya geceleme amacıyla, geçici olarak ve kısıtlı malzemeyle barınak veya kamp yapması |
| Bozkır | : | Kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız doğal alan |
| Breashears | : | 1955-2024 arası yaşamış ABD'li dağcı, film yapımcısı, yazar ve motivasyon konuşmacısı David Breashears. 1985'te Everest zirvesine 2.kez çıkan ilk ABD'lidir |
| Burma | : | Myanmar olarak da bilinen, Çin'in güneyinde, Güneydoğu Asya'da Bengal Körfezine kıyısı olan, 54 milyon nüfuslu (2020), resmi dini Budizm olan bir ülke |
| Büyük İskender | : | MÖ. 356-323 arası yaşamış, girdiği bütün savaşları kazanmış, Pers İmparatorluğu'nu yıkmış, Mısır'dan Hindistana'a kadar olan toprakları fethetmiş Makedon kralı |
| Cangıl | : | Tamamı bitkilerle kaplı büyük orman |
| Chairman | : | Yönetim kurulu başkanı anlamında İngilizce kelime |
| Chang (Chhaang) | : | Nepal ve Tibet'e özgü, biraya benzer ancak beyaz renkli, düşük alkollü bir içecek |
| Chinese-Tibetan Mountaineering Association | : | CTMA. Çin-Tibet Dağcılık Derneği |
| Cho Oyu | : | 8188 m. (!) ile dünyanın en yüksek 6. dağı olup Himalayalar'da, Everest'in 20 km. batısında yer alır |
| Chris Bonington | : | 1934 doğumlu İngiliz dağcı Himalayalar'da 19 tane keşif gezisi yapmış, 50 yaşında iken Everest'in zirvesine ulaşmıştır. |
| Cizvit | : | İsa Derneği adındaki bir Hristiyan derneğinin üyesi |
| Çileci | : | Dünya işlerinden uzaklaşarak kendisini tanrıya tapınmaya adamış kimse |
| Dalai Lama | : | Tibet'teki Budistlerin, -öldükten sonra yeni bir bedende yeniden doğarak- ölümsüz olduğuna inandıkları dini lideri |
| Danua | : | Almanya'da geliştirilmiş, ortalama 80 cm yükseklik, 60 kg. ağırlık ve 10 yıl ömrü olan bir köpek türü. Görseller |
| Darjeeling | : | Hindistan'ın doğusunda yer alan Batı Bengal eyaletine bağlı, 2045 rakımlı ve 2011 itibariyle 132 bin nüfusa sahip bir şehir |
| Delta kanat | : | Üçgen şeklindeki gövdesi (kanadı) sayesinde uçan hava aracı |
| Derebeyi | : | Topraklarını derebeylik (toprakları ve üzerinde yaşayanları tek bir mal olarak gören ortaçağ siyasi düzeni) düzenine göre yöneten kimse |
| Down suit | : | Yüksek irtifa soğuklarında kullanılmak üzere yapılmış, kapüşonlu tek parça tulum şeklinde tırmanış giysisi |
| Dudh Kosi | : | Nepal'in doğusunda yer alan ve Everest'in yüksek rakımlarından doğup beslenen, 90 km. uzunluğunda bir nehir |
| Dük | : | Bazı devletlerde prensin bir altındaki soyluluk unvanı |
| Edisyon | : | Basım |
| Edmund Hilary | : | 1919-2008 arası yaşamış, 29 Mayıs 1953'de dünyanın en yüksek dağı olan Everest'in zirvesine, şerpa Tenzing Norgay ile birlikte ilk tırmanışı gerçekleştirmiş Yeni Zelandalı dağcı |
| Elbruz | : | 5642 m. yükseklikle Kafkasların (Karadeniz ve Hazar Denizi arası bölge) ve Rusya'nın en yüksek dağı |
| Erasmus | : | 1466-1536 arası yaşamış Hollanda doğumlu felsefeci, hümanist, edebiyat araştırmacısı, ilahiyatçı Desiderius Erasmus |
| Erek | : | Amaç |
| Expedisyon | : | Vücudun adapte olabilmesi ve coğrafi zorluklar sebebiyle uzun zaman alan 5000 m.üzeri yüksek irtifa tırmanışı |
| Fit | : | 12 inç'in karşılığı olan uzunluk ölçüsü foot'un (30,48 cm.) çoğulu |
| Francis Younghuband | : | 1863-1942 arası yaşamış Pakistan doğumlu İngiliz ordusu subayı, kaşif ve ruhani yazar |
| Freak | : | Otoriteye, şiddete, tüketime karşı çıkan özgürlük yanlısı sıra dışı gençler. Hippi |
| Ghurkha | : | 18.yy.da Hint ermiş Gorkhana'nın müritlerinin oluşturduğu cemaatten gelen ve Nepal Krallığını kurmuş halk |
| Green Ascent | : | ~Çevreye duyarlı tırmanış vb. anlamında ifade olduğu kanaatindeyim |
| Habeler | : | 1942 doğumlu Avusturyalı dağcı ve kayak eğitmeni Peter Habeler |
| Hısım | : | Evlilik yoluyla birbirine bağlı olan kimseler; yan soy |
| Himalayan Trust | : | Edmund Hillary'nin 1960'da kurup 2008'deki ölümüne kadar yönettiği, kar amacı gütmeyen bu kuruluş, Nepal'in Solukhumbu bölgesinde yoksulluk ve afet yardımına odaklanmıştır |
| Hindukuş | : | Afganistan'ın merkezi ile Pakistan'ın kuzeyi boyunca uzanan 800 km'lik sıradağ. En yüksek noktası Pakistan sınırları içinde kalan 7708 m.'lik Tiric Mir Doruğu'dur |
| Hipervantile | : | Normalden hızlı nefes alma durumu. Baş dönmesi ya da bayılmaya yol açar |
| Hipotermi | : | Soğuk hava veya su sebebiyle 37°C olan normal vücut sıcaklığının 35'in altına düşmesi sonucu kan dolaşımı ve solunumun zayıflaması durumu |
| Hümanist | : | İnsana değer veren ve merkez alan görüş |
| IMAX | : | Kanadalı IMAX firması tarafından geliştirilmiş, 22x16 m. ebadında dev ekrana yansıtılan filmin, gelişmiş ses sistemi eşliğinde gösterimi |
| İmge | : | Zihinde tasarlanan, gerçekleşmesi istenen hayal |
| incense | : | "Tütsü" anlamında İngilizce kelime |
| İnfekte (enfekte) | : | Hastalık bulaşmış |
| İnkarnasyon | : | Enkarnasyon. Tanrının gücünün ya da ruhunun bir varlıkta vücut bulması veya cisimleşmesi |
| Jet Stream | : | Hızı genellikle 111 km./h. (60 knot) ila 370 km./h. (200 knot) arasında değişen rüzgar |
| Kalimantan | : | Dünyanın yüz ölçümü bakımından 3. büyük adası olan Güneydoğu Asya'daki Borneo adasının orta ve güney kesimindeki ~%70 alanı kapsayan ve Endonezya'ya ait olan kısmı |
| Kalküta | : | Hindistan'ın doğu ucunda bulunan Batı Bengal eyaletinin başkenti. Hugli nehri sayesinde ülke dış ticaretinin üçte biri bu liman kentinden yapılır |
| Kar kulvarı | : | "Karla kaplı alanın sınırı" anlamında olduğu kanaatindeyim |
| Karma | : | Hinduizm, Budizm vs. dinlerde, tüm eylem ve düşüncelerin etkilerinin sonraki yaşamda da (bknz.reenkarnasyon) kişiyi etkileyeceğine dair teori |
| Keşiş | : | Hıristiyanlıkta, hiç evlenmemiş, dünya ile ilgisiz ve dini kurallara göre yaşayan kimse |
| Kilimanjaro | : | Tanzanya'da bulunan ve 5895 m. ile Afrika kıtasının en yüksek dağı |
| Kleist | : | 1777-1811 arası yaşamış Alman şair, tiyatro oyunu, öykü, hikaye yazarı ve yayıncı Heinrich von Kleist. "von" 20.yy.öncesi kullanılan bir soyluluk unvanıdır |
| Konfirme | : | Kesinleştirmek, onaylamak |
| Korniş | : | Sarp, kayalık çıkıntı |
| Kosciuszko | : | 2228 m. yükseklikle Avustralya'nın en yüksek dağı |
| Koşutluk | : | Mec. Olay, düşünce vb. arasında benzerlik bulunması durumu |
| Kozmik | : | ~Dünya çapında, dünya ölçüsünde |
| Kuartz | : | Kuvars. Sİlisyum ve oksijen atomlarından oluşan, sert kristalli bu mineral elektrik akımı verildiğinde titreşir |
| Kuram | : | Belli bir konudaki düşünce ve görüşlerin tümü |
| Lama | : | Budizmde rahip, rahibe ya da belli bir ruhani olgunluğa erişmiş öğreticilere verilen saygı unvanı |
| Lancashire | : | İngiltere'nin kuzeybatısında bulunan ve 2019 itibariyle 1,5 milyon nüfusa sahip bir yerleşim |
| Lhasa | : | Çin'in Tibet Özerk Bölgesi'nin başkenti ve en büyük şehridir. Nüfusu 2015 itibariyle ~903 bin kişidir |
| Lhotse | : | 8516 m. ile dünyanın en yüksek 4. dağı olup Himalayalar'da Everest'in 3 km. güneyinde yer alır |
| Manaslu | : | 8163 m. ile dünyanın en yüksek 8. dağı olup Himalayalar'da Everest'in ~240 km. kuzeybatısında yer alır |
| Mania | : | Engel |
| Mantra | : | ~Dua ve iyi dilekler |
| Mao | : | 1893-1976 arası yaşamış Çin Komünist Partisi'nin ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Mao Zedong. Dini eserleri yok etmiş, zulüm ve infaz yoluyla milyonlarca kişiyi öldürtmüştür |
| Marco Polo | : | 1254-1324 arası yaşamış, İtalyan gezgin ve tüccar. Doğu Asya'ya yaptığı seyahatlerini derleyip kitap haline geitrmiştir. Dünyanın en büyük kaşiflerinden biridir |
| Mayakovski | : | 1893-1930 arası yaşamış Rus şair, oyun yazarı, film ve tiyatro oyuncusu Vladimir Vladimiroviç Mayakovski |
| McKinley | : | Kanada'nın kuzeybatısında yer alan, ABD'ye bağlı Alaska eyaletinde bulunan 6.195 m. ile Kuzey Amerika'nın en yüksek dağı Denali'nin eski adı |
| Messner | : | 1944 doğumlu İtalyan dağcı, kaşif ve siyasetçi (1999-2004 Yeşiller Partisi) Reinhold Messner.1970-1986 arası 8000 m. üzeri 14 zirveye oksijen tüpü kullanmadan çıkmıştır |
| Mignatit | : | Tortul katmanlar arasına magma girmesiyle oluşan kaya türü |
| Mil | : | Karada 1609 m., denizde 1852 m.ye tekabül eden yabancı uzunluk ölçü birimi |
| Misyon | : | Görev ! |
| Misyoner | : | Mec. Kendini herhangi bir düşünceyi, amaç edindiği şeyi yaymaya adayan kimse |
| Narayan | : | Hinduizmin 3 tanrısından Vişnu'nun isimlerinden biri. S.90'da bahsedilen ilgili enkarnasyonun görselleri |
| Nirengilendirme | : | Haritacılıkta bilinmeyen bir uzunluğu, yüksekliği veya koordinatı bulmak için alanı üçgenlere bölerek yapılan hesap |
| Obelisk | : | "Pobeda dağının zirvesini oluşturan 400 m. yüksekliğindeki piramit benzeri kaya" olduğu kanaatindeyim |
| Odell | : | 1890-1987 arası yaşamış İngiliz Jeoloji profesörü ve dağcı Noel Odell. 1930'larda 8200 m.yüksekliğe kadar tırmanabilmiştir |
| Om mani padme hum | : | Budistler’in kullandığı Sanskritçe bu mantra, "mücevher lotus çiçeğine selam olsun" anlamına gelir. Lotus çiçeğinin yaşam döngüsü ve sırrını temsil ettiğine inanılır |
| OTT | : | İngiltere'nin Sheffield şehrinde kurulmuş, dağcılara malzeme, organizasyon ve rehberlik hizmeti veren ticari firma Out There Trekking |
| Pamirler | : | Tacikitan-Çin sınırında, Himalayalar'ın Kuzey bölümünü oluşturan ve en yüksek noktası 7649 m.olan sıradağlar |
| Pashupathinath | : | Görseller |
| Pavese | : | 1908-1950 arası yaşamış İtalyan şair, romancı, çevirmen ve eleştirmen Cesare Pavese |
| Pelit | : | ~Kil bakımından zengin, ince taneli tortul kaya |
| Pennine | : | İngiltere'de 402 km.boyunca uzanan ve en yüksek noktası 893 m.olan sıradağ |
| Pervasız | : | Çekinmez, korkusuz |
| Plato | : | Deniz seviyesinden yüksek, yazın havası serin olan ve genellikle hayvan otlatılan geniş düzlük. Yayla |
| Platon | : | MÖ. ~427-347 arası yaşamış, batının ilk yüksek öğretim kurumu Atina Akademisi'nin kurucusu, Sokrates'in öğrencisi Yunan filozof |
| Pobeda | : | 7439 m. ile Kırgızistan'ın en yüksek dağı olup Kırgızistan-Çin sınırında yer almaktadır |
| Polo'lar | : | Marco Polo, ilk 1271'de babası ve amcası ile birlikte Avrupa'dan Asya'ya kara yoluyla 3,5 yıl süren yolculuk yapıp Moğol hükümdarı Kubilay Han'ın Çin'deki sarayına gitmiştir |
| Promethe | : | Prometheus. Yunan mitolojisine göre tanrılara ait ve Olimpos dağının zirvesinde bulunan dünyadaki tek ateşi çalmış ve insanı yaratmış tanrı soyundan kahraman (titan) |
| Puranalar | : | Antik Hint döneminden kalma, evrenin yaratılması, tanrılar ve kralların hikayelerini, Hint coğrafyası ve inanışları ile ilgili konuları içeren efsaneleri anlatan metinler |
| Qui patitur, vincit | : | "Dayanan, sabreden kazanır" anlamında Latince ifade |
| Rab | : | 1981'de İngiltere'nin Sheffield şehrinde Rab Carrington tarafından kurulmuş üst seviye outdoor ürün markası |
| Riyaziye | : | Matematik |
| Rocky | : | Kuzey Amerika'nın batısında 4830 km. boyunca uzanan ve 4401 m.max irtifaya sahip sıradağ |
| Rönesans | : | 15.yy.da İtalya'da ortaya çıkıp sonrasında Avrupa'da yayılan ve insan sevgisi üzerine yoğunlaşıldığı bilim ve sanat akımı |
| Rupal Yüzü | : | Pakistan sınırları içerisinde ve Himalayalar'ın en batısındaki 8126 m.ile dünyanın en yüksek 9.dağı olan Nanga Parbat'ın güneyinde bulunan, tabanı ve zirvesi arası 4600 m. olan kaya duvar |
| Rupi | : | Hindistan, Pakistan, Sri Lanka, Nepal, Endonezya, Maldivler, Seyşeller ve Mairitus'da kullanılan, 1 ila 1000 arasında 9 farklı miktarı olan para birimi |
| Sanrı | : | Gerçekte olmayanların algılanması |
| Sanskritçe | : | MÖ.~1500-MS.500 arası günümüz Hindistan'ın kuzeyi ve çevresini kapsayan bölgedeki Aryan halkının kullandığı dil. Klasik Hint din ve edebiyat dili |
| Serah | : | ? (s.96 sonrası resim açıklamaları) |
| Serdar (Sirdar) | : | Şef |
| Sıkkım | : | Hindistan'a bağlı ve kuzeydoğu ucunda bulunan bu eyalet, Nepal'in doğusunda yer alır |
| Sikh İmparatorluğu | : | Hindistan'ın kuzeybatısı ve Pakistan'ın kuzeydoğusunda 1799-1849 arası hüküm sürmüş bir devlet |
| Sofokles | : | Antik Yunan'da MÖ. 495-406 arası yaşamış, dönemin 3 büyük trajedi oyun yazarından biri |
| Sokrates | : | MÖ.469-399 arası yaşamış, ahlak felsefesinin kurucusu, Platon başta olmak üzere dönemin gençlerinin örnek aldığı antik Yunan filozofu. Zehir içirilmek suretiyle ölüme mahkum edilmiştir |
| Step | : | "Basamak, kademe" anlamında İngilizce sözcük |
| Stupa | : | Kare veya daire şeklinde, geniş bir yapı kaidesi üzerine yapılmış kubbe biçiminde, geçmişte Buda'nın kemik ve özel eşyalarını barındıran, günümüzde ise tapınak amacıyla kullanılan kutsal Budist yapısı |
| Şakti | : | Hinduizmin 3 tanrısından biri olan Şiva'nın eşi olarak tasvir edilen ve kadınsı enerjiyi simgeleyen tanrıça |
| Şerpa | : | Nepal'in dağlık kesiminde, özellikle Himalayalar'da yaşayan yerel halk. Bir kısmı geçimlerini, Everest'e tırmanmaya gelen dağcıların malzemelerini taşıyarak sağlar |
| Şiva | : | Hinduizmin 3 tanrısından (Vişnu, Brahma, Şiva) yıkım, yok ediş gücünü simgeleyen ve en önemli olanı |
| Tensing | : | 1914-1986 arası yaşamış, Edmund Hillary'le birlikte dünyanın en yüksek dağı olan Everest'in doruğuna, 29 Mayıs 1953'te ilk kez ayak basan bu şerpanın asıl adı Namgyal Kangdi'dir |
| Terakki | : | İlerleme, gelişme |
| Think Pink | : | 1979'da kurulmuş, giysi ve aksesuar üreten bir İtalyan spor giyim markası |
| Timurlenk | : | 1336-1405 arası yaşamış Timur İmparatorluğu'nun kurucusu Türk-Moğol komutan.1370'ten itibaren Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu'nun büyük kısmını ele geçirmiştir |
| Tonsilid | : | Bademciklerin iltihaplanması |
| Tozluk | : | Ayakkabı içine kar, kum vs. girmesini önlemek, pantolon paçalarını korumak ya da yılan ısırığına karşı önlem amacıyla ayakkabı üst kısmı ile pantolon paçasının üzerine geçirilen aksesuar |
| Travers | : | Tırmanış rotasının irtifa kazanmadan yatay ilerleme gerektiren herhangi bir bölümü |
| Tromboz | : | Kan pıhtısı oluşumu nedeniyle kan akışının engellenmesi |
| Tsampa | : | Genellikle kavrulmuş arpa ununun çay ve tereyağı ile karıştırılması ile elde edilen Tibet bölgesi milli yiyeceği |
| Tyrol | : | Avusturya'nın batısında yer alan bir eyalet |
| Viesturs | : | 1959 doğumlu yüksek irtifa dağcısı, konuşmacı ve yazar Edmund Viesturs. 8000 m. üzeri tüm (14 ad.) dağlara tırmanan ilk Amerikalı olup bunu oksijen desteği olmadan başarmıştır |
| Vinson | : | Güney kutbunda bulunan ve içinde ülke olmayan tek kıta olan Antartika'nın 4892 m. lik en yüksek dağı |
| Vishnu | : | Hinduizmin 3 tanrısından (Vişnu, Brahma, Şiva) doğum-yeniden doğumu simgeleyen ve koruyucu olanı |
| Who endures, wins | : | "Dayanan, sabreden kazanır" anlamında İngilizce ifade |
| Woolf | : | 1882-1941 arası yaşamış İngiliz feminist, yazar, romancı ve eleştirmen Virginia Woolf |
| Wyn Harris | : | 1903-1979 arası yaşamış İngiliz dağcı, sömürge yöneticisi (1949-1958 arası Gambiya Valisi) ve yelkenci.1933'de Everest'de 8573 m.ye kadar çıkmıştır, 1962-1969 arası yelkenli ile dünya turu yapmıştır |
| Xegar | : | Görseller için tıklayın |
| Yak | : | Tibet'te ve Asya'nın bazı yörelerinde yabani veya evcil olarak yaşayan, kılları uzun bir tür öküz |
| Yesenen | : | 1895-1925 arası yaşamış Rus şair Sergei Alexandrovich Yesenin |
| Yogi | : | Ruhi yaşamı ve bedene egemen olmayı amaçlayan hint felsefesi yoga ile uğraşan kimse |